Sinds de jaren 90 van de vorige eeuw was het EMK terrein in de Stormpolder een ontoegankelijke kale asfaltvlakte. De asfaltlaag verborg wat in de ‘kleine gifatlas van Nederland in 1984 ‘het meest vervuilde stukje Nederland’ werd genoemd. TTE en Dura Vermeer hebben de afgelopen jaren een unieke saneringsoperatie ontworpen.

De afgelopen maanden zijn een enorme hal en geavanceerde lucht- en waterzuiveringsinstallaties gebouwd op het terrein. Vrijdag 12 en zaterdag 13 april hebben TTE en Dura Vermeer de installaties en de geplande sanering toegelicht aan de medewerkers van de betrokken partijen, bodemprofessionals en omwonenden. Dat het echt onmogelijk was om níét onder de indruk te raken van de aanpak zoals die door Arthur en Gerben werd toegelicht blijkt wel uit het verhaal in het AD en het plaatselijke het contact Krimpenerwaard.

Nog indrukwekkender is natuurlijk het feit dat we met deze aanpak de meest vervuilde locatie van Nederland omvormen tot een normaal bedrijventerrein!

Vorige week hebben we meegewerkt aan een interviewverzoek van RTV Rijnmond. Donderdag vonden de opnamen plaats. Dinsdag 2 april is het item uitgezonden. Terug kijken kan via dit artikel: 'Meest giftige plek van Nederland' wordt na 40 jaar schoongemaakt. Ook NOS.nl vond het  nieuwswaardig genoeg om er een berichtje over te schrijven: Grootste sanering van Nederland start in luchtdichte hal Krimpen.

De provincie Overijssel ziet bodem en ondergrond als een belangrijke bouwsteen en randvoorwaarde voor de realisatie van de maatschappelijke opgave. De afdeling Ruimte en Bereikbaarheid is verantwoordelijk voor de strategie, de beleidsontwikkeling en beleidsrealisatie rond bodem en ondergrond.

Juist in de periode dat veel zaken vorm moeten krijgen valt er tijdelijk een gat in de formatie. Om te voorkomen dat zaken blijven liggen ondersteunt Arne de afdeling als ‘beleidsontwikkelaar Water en Bodemsysteem’ op het gebied van het regionale waterprogramma, PFAS/ZZS, vitale bodem en bodemdaling. Niet voor niets de thema’s waar TTE de afgelopen jaren zowel op technisch als op beleidsmatig gebied veel aandacht aan heeft besteed.

Het was een zonnige dag op donderdag 21 maart, en dat was maar goed ook. Onder begeleiding van Jan Haitsema van Digidiaal zijn we met collega’s Deventer ingetrokken voor een cursus smartphonefotografie. Met tips over composities, camera-instellingen en nabewerkingstrucjes hebben we elkaar en de Walstraat op een nieuwe manier bekeken.

Hopelijk kunnen we die nieuwe blik ook op onze bijzondere projectlocaties toepassen (met of zonder nabewerkingstrucjes)!

TTE verzorgt, in samenwerking met Scobe Academy, in company trainingen over het onderwerp Bodem in de Omgevingswet. Heeft jouw organisatie behoefte aan een duidelijk verhaal over bodemthema’s onder de Omgevingswet, weet ons dan te vinden!  Bert heeft ruim 30 jaar praktijkervaring op het gebied van onderzoek en sanering, als beleidsmedewerker én als adviseur. Vanuit een gedegen juridische achtergrond kan hij als geen ander de praktijk van alle dag verbinden met de uitdagingen die de Omgevingswet stelt!

Vanaf 2012 werken we met TTE in het expertisecentrum PFAS aan de bewustwording rond grond- en grondwaterverontreiniging met PFAS. We hebben ons lang ‘roepende in de woestijn’ gevoeld. Inmiddels zijn de bodemprofessionals tot in hun haarvaten doordrongen van de ernst van PFAS. Veel burgers voelen zich echter nog steeds roepende in de woestijn. De band ‘Zoekhetuitman’ uit Dordrecht roept wat effectiever en komt met “PFAS in het bloed’ bij spijkers met koppen op NPO2.

Niet echt rustgevend, maar dat is PFAS ook niet!

Door Heijmans Vastgoed is het voormalige Dico-terrein te Uden getransformeerd tot woongebied. Om dit mogelijk te maken zijn in 2018 en 2019 omvangrijke bodemsaneringen uitgevoerd. TTE Consultants heeft in opdracht van Heijmans Vastgoed deze saneringen voorbereid en de uitvoering ervan begeleid in samenwerking met Poelsema veldwerk. De sanering betrof een grondsanering van immobiele verontreinigingen en een grond- en grondwatersanering van een brandstofgerelateerde verontreiniging. Deze saneringen zijn in 2020 volledig afgerond waarbij een schone leeflaag is aangebracht en waarbij geen sterke verontreinigingen meer zijn achtergebleven.

Tijdens de grondsanering is de bron van een bekende omvangrijke grondwaterverontreiniging met gechloreerde koolwaterstoffen (VOCl) aangetroffen. Deze bron is gesaneerd door chemische oxidatie.

Voor de grondwaterverontreinigingspluim welke zich uitstrekt tot buiten het herontwikkelingsgebied gold als saneringsdoelstelling een stabiele eindsituatie, vast te stellen door langjarige monitoring van het grondwater. Deze monitoring is in de periode 2018-2023 jaarlijks uitgevoerd.

In 2023 is door TTE Consultants de eindevaluatie van deze langjarige monitoring opgesteld. Op basis van expert-judgement is vastgesteld dat het doel is bereikt: er is sprake van een stabiele eindsituatie. Deze vaststelling is nader onderbouwd door een statistische data-analyse. Op het eindevaluatieverslag is een definitieve instemmingsbeschikking afgegeven door het bevoegd gezag.

Hiermee is een succesvolle samenwerking sinds 2013 afgerond.

De onderwereld stort drugsafval, de bovenwereld PFAS. Tijdens het jaarlijkse TTE symposium zochten de vier sprekers op 10 oktober naar ‘handelingsperspectief” voor de meer duistere kant van de bodem. Vier sterk verschillende presentaties met een duidelijke rode draad.

Het begint met bewustwording. Een breed publiek bereik je door verhalen te vertellen, door spanning te creëren. Karlijn Kuipers (NRC) liet zien dat een goede onderzoeksjournalist daar geen sensatie voor nodig heeft. Een kwestie van nieuwsgierig zijn, van zorgvuldig bron-onderzoek en de diepgewortelde wens om misstanden te voorkomen.

Christiaan Poelarends en Werner Boersma lieten zien dat nieuwsgierigheid, bron-onderzoek en het voorkomen van misstanden ook de basis van recherchewerk vormen. De productie van synthetische drugs in Nederland is niet alleen big business, maar ook een enorme bedreiging voor de kwaliteit van de ondergrond. Karlijn, Christiaan en Werner gaven aan dat informatie van nieuwsgierige bodemadviseurs altijd meer dan welkom is.

Lonneke Aarts (Hoekgroen) maakte duidelijk dat ook onwetendheid en onzorgvuldigheid tot grote problemen kan leiden. De Japanse duizendknoop vormt inmiddels een serieuze bedreiging voor gebouwen en kunstwerken maar is ooit als tuinplant in Nederland geïntroduceerd. De plant is inmiddels een serieuze bodemverontreiniging, eentje die niet van nature afneemt, maar juist zichzelf vermenigvuldigd. Momenteel voornamelijk verspreidt door hergebruik van grond en werken met niet schoongemaakt materieel. Er zijn zelfs raakvlakken met de drugsproblematiek te vinden. Lonneke demonstreerde een manier om de duizendknop in grond op te sporen met ‘duizendknoop honden’.

We wisten al dat PFAS een groot probleem is. De vraag waar het ministerie zich voor gesteld ziet is “hoe voorkomen we dat drugsafval, de duizendknoop of één van de duizenden andere stoffen opnieuw een crisis veroorzaakt? Symke Haverkamp (ministerie IenW) maakt d duidelijk dat er niet één makkelijke oplossing is voor alle stoffen maar dat het ministerie werkt aan een ‘algemene methodiek’ die inzicht en handlingsperspectief biedt

Als we één ding vanuit de presentaties kunnen concluderen is het dat een schone bodem continu aandacht vraagt. En, als we voor deze keer twee dingen mogen, dat schoonmaken en schoon houden een gezamenlijke opgave is. Een goed begin is het halve werk. Uit de geanimeerde discussies tijdens de borrel kunnen we opmaken dat er al diverse gezamenlijke acties zijn uitgezet! We kijken terug op een zeer geslaagde middag en danken iedereen die daaraan een bijdrage heeft geleverd.

Als bodemadviseurs zijn we dagelijks druk met de bodem, maar vooral op kantoor, achter de laptop… Om weer eens echt in contact te komen met de bodem was het tijd om de handen uit te mouwen te steken, of in dit geval, de vingers in de grond! Bij “De Wonderkas” in Deventer volgen we een workshop Flessentuin maken. Een compleet ecosysteem in een fles, met een zelf-filterend bodemsysteem van hydrokorrels, houtskool en potgrond. De flessen moeten nog even acclimatiseren voor de kurk erop gaat, maar dan kan er niets meer in of uit. Sommigen flessen hebben hun lichte-plek-maar-niet-in-de-volle-zon-plekje bij hun makers thuis gevonden, maar er zijn ook een aantal op kantoor te bewonderen. Hebben we toch de wereld weer een beetje groener gemaakt.